İnsanın bilinçdışında anne rahmine dönme arzusu bulunur. Rahim güvenli, korunmuş ve çatışmasız bir ortamdır. Burada yaşam göbek bağıyla sürer, dış dünyanın yükü hissedilmez, beslenir ve tam bir korunmuşluk içinde var oluruz. İnsan için orası bir cennettir ve buraya dönüş artık imkansızdır. Buna rağmen tüplü dalış deneyimi bu özlemle fiziksel açıdan bazı benzerlikler taşır.

Tüplü dalışta suya girildiğinde kişi kendini bir sıvının içinde bulur. Sesler azalır, zaman algısı değişir, dış dünyayla bağ zayıflar. Regülatör, anneyle bağı sağlayan göbek bağına benzer şekilde yaşamsal hava akışını dalgıca iletir. Bebek yaşamını göbek bağıyla sürdürürken, dalgıç da regülatör sayesinde su altında varlığını devam ettirir.

Anne karnında bebek sıvı dolu bir ortamın içindedir. Bu ortam darbeleri yumuşatır, dış uyaranları sınırlar. Bebek dünyayı bu sıvının içinden algılar. Tüplü dalışta da suyun basıncı hissedilir, sesler azalır, görüş sınırlanır. Her iki durumda da beden sıvı tarafından sarılır ve fiziksel bir benzerlik taşır.

Tüplü dalışta güven ve huzur hissi suyun bedeni tamamen sarmasıyla başlar. Sesler azalır, dış dünya geride kalır, zamanın akışı değişir. İnsan kendini korunaklı bir ortama bırakmış gibidir. Regülatör göbek bağını andırır ve dalgıç yaşamını sırtında taşıdığı tüple sürdürür. Bu koşullar bir araya geldiğinde dalış, anne rahmindeki korunmuşlukla yakınlık gösterebilir.

Bu arzu yalnızca tüplü dalışla sınırlı kalmayabilir, gündelik yaşamın bazı anlarında da ortaya çıkabilir. Güven, korunmuşluk ve kendini bırakma duygusunu taşıyan birçok deneyim bu özlemi besleyebilir ve sağıltıcı bir etki yaratabilir.

Salvador Dali’nin Geopoliticus Child Watching the Birth of the New Man tablosu, sürrealist dönemin eserlerinden biridir ve genellikle II. Dünya Savaşı sonrası yeni dünya düzeninin simgesi olarak görülür. Ben sahnedeki doğum, kan ve çocuğun tepkisini psikanalitik bir bakışla okumaya çalışıyorum. Bu okuma, aynı zamanda kendi bilinçdışımın çağrışımlarını da içeriyor.

Anne yumurtadan çıkan yeni insanı işaret eder. Yumurta rahmi andıran kapalı ve korunaklı bir formdur. İçinden yeni bir yaşam doğar. Çatlayan kabuktan akan kan doğumun sancılı yanını açığa çıkarır.

Çocuk doğuma tanık olmanın yarattığı sarsıntı karşısında annesinin bacaklarına sarılarak güven arar. Bebek dünyaya annesiyle ayrışmamış bir bütün olarak gelir ve doğum bu bütünlüğü sarsan ilk travmadır. Bebek anneyle bir bütün olarak var olurken bir anda dış dünyaya çıkar, nefes almak zorunda kalır ve kendi başına varlığını sürdürmeye başlar.

Kadının kaslı bedeni de dikkat çekicidir. Toplumda kadın çoğunlukla kırılgan ve korunması gereken bir figür olarak gösterilirken, Dali’nin tablosunda anne güçlü ve koruyan bir beden olarak resmedilmiştir. Böylece toplumda ‘güçlü olan’ genellikle erkekle özdeşleştirilse de bu tabloda güçlü beden anneye aittir.

Bu sahne, Dali’nin eserinin tek bir anlamla sınırlanamayacağını ve sürrealist resmin doğası gereği psikanalitik bir okumanın her zaman yeni çağrışımlar açabileceğini gösterir.

Tüplü dalış yalnızca denizaltı dünyasını keşfetmek değildir, bilinçdışındaki eski özlemleri de harekete geçirebilir. Regülatör göbek bağını, deniz suyu anne karnındaki sıvıyı hatırlatır. Böylece dalış, psikanalitik açıdan anne rahmine dönüş arzusunu çağrıştırabilir.

Psikanaliz gündelik deneyimlerde bile bilinçdışının izlerini görünür kılmaya çalışır. Bu izlerle karşılaşmak kendimizi ve ilişkilerimizi daha derinden hissetmek için bir imkan sunar. Burada yapılan okuma kesin bir sonuç değil, düşünsel bir denemenin çağrışımlarıdır.